Wilde Roes en Verstilde Momenten
review by Janneke Wesseling.
published on 14 Feb 2018 in NRC
Anne-Mie Van Kerckhoven plakt letterlijk verschillende realiteiten aan elkaar. Dat is te zien op haar overtuigende expositie in Museum voor Hedendaagse Kunst in Antwerpen.
In een ongeremde vloed van beelden brengt Anne-Mie Van Kerckhoven, of AMVK zoals zij zichzelf noemt, uitersten bij elkaar en stapelt zij betekenis op betekenis. Zo maakte zij op het plein voor het stadhuis van Antwerpen ter gelegenheid van het 450-jarig bestaan een kleurige installatie met 178.448 bloemen en eetbare kruiden. Het bloemenpatroon was een samenstelling van de barokke marmeren vloer in het Plantin Moretus Museum, een Sioux-mandala én een gravure van een kaart van Antwerpen uit 1624.
Ander voorbeeld: In ons, of nergens (2013) is een collage op plexiglas (ca. 100 x 150 cm) van een merkwaardige, roterende compositie in smerige tinten bruin en grijs. Hierin is, alweer, een een mandala verwerkt, dit keer afkomstig van de Zwitserse kunstenaar Max Bill (1908-1994). De boodschap van het werk luidt: „In ons, of nergens, is de eeuwigheid met haar werelden – verleden en toekomst.”
Allesomvattend, quasi-ongerijmd en overrompelend is het werk van Anne-Mie Van Kerckhoven (Antwerpen, 1951), zoals is te zien op de hele bovenverdieping van het M HKA. Het universum dat zij schept is wel ‘biomecanomorfisch’ genoemd: tegelijk organisch en mechanisch. AMVK heeft, zo zegt ze, twee obsessies: de naakte vrouw en kunstmatige intelligentie. De vrouwelijke figuur zet zij in als „metafoor voor wat de wereld mensen aandoet, voor onze cultuur, voor ons zijn”. AMVK heeft altijd een „intrinsieke connectie gevoeld tussen het gebruik of misbruik van beelden van vrouwen in de massamedia en wat er verkeerd is in de maatschappij”. Negatieve connotaties van vrouwbeelden buigt ze om naar een positieve tegenpool.
AMVK, opgeleid als grafisch ontwerper, is geboeid door de relatie tussen kunst, wetenschap, politiek en sociale thema’s. AMVK vertegenwoordigt in haar beleving een tussengeneratie. Deze generatie is te jong om mee te doen aan de sixties en te oud voor punk in de laten jaren zeventig. Desalniettemin speelt AMVK samen met haar partner Danny Devos, met wie zij in 1981 de noiseband Club Moral oprichtte, al jarenlang een sleutelrol in de Antwerpse muziekscene. Haar tussengeneratie is geboren in een tijd dat mensen nog belang hechtten aan religie, althans aan de echo’s daarvan. Tegenwoordig echter, aldus AMVK, verlaten we ons op machines, terwijl het internet geleid heeft tot een totale fragmentatie van de maatschappij.
De periode van de jaren tachtig was de overgang van een post-industrieel machinetijdperk naar het digitale tijdperk.
Goud en Jade
AMVK pakt grote thema’s aan, en doet dit vanuit de veiligheid van het leven thuis. Het ‘interieur’ is een veel voorkomend thema. Maar ook het interieur heeft een dubbele betekenis, van geborgenheid en van beklemming. Alle grond weg onder de voeten (Bezwering van een verhuisdepressie) is een installatie uit 1993 van een klein houten bureau dat hoog zwevend aan de muur hangt, met een stoel ervoor. Er staat een een oude videomonitor op en een sepiakleurige foto van AMVK als kleuter, tekenend aan dit bureautje.
Beelden van zelfbewuste vrouwen – geschilderd, getekend, gefotografeerd – zijn overal in de tentoonstelling te vinden. Shanghai Démoiré (2007) is een serie collages (32 x 24 cm), van foto’s van Japanse naakten van wie gezicht en bovenlichaam bedekt zijn door kleurige Chinese theatermaskers. De collages zijn gecombineerd met teksten die „een heilzaam effect hebben op de psyche van de mens”, aldus een toelichting van AMVK, teksten zoals: „Gold and jade fill the house” en „Harmonious and perfectly satisfied”.
Morele Herbewapening (2000) is een „seks- en technologieproject” met als ondertitel: Veerkracht thuis! De installatie van 96 afbeeldingen van vrouwen gaat over helende vrouwenkracht en is opgedragen aan de Griekse godin Baubo. Baubo kijkt door haar tepels, spreekt door haar vagina, en danst op zo’n obscene manier dat alle melancholische en depressieve vrouwen opnieuw vervuld worden van plezier. Als ‘HeadNurse’ van dit helende project selecteerde AMVK 96 afbeeldingen uit haar digitale databank. Door deze beelden te hergebruiken, systematisch te ordenen en te combineren met teksten van Spinoza en Nietzsche legt ze verbanden met thema’s als thermodynamica en kennisrepresentatie.
Door middel van montage- en collagetechnieken plakt AMVK letterlijk verschillende realiteiten aan elkaar.
AMVK wil niets minder dan een beeld scheppen van onze manier van zijn aan het begin van de 21ste eeuw: gevangen tussen aan de ene kant lichamelijke lust, verlangen en eenzaamheid en aan de andere kant de heerschappij over ons bestaan van digitale technologie. Haar alomvattende ambities worden weerspiegeld in de talloze materialen en technieken, in installaties, fijnzinnige pentekeningen, films, performances, objecten, computer prints, en schilderijen. Het werk van AMVK is groots en meeslepend, en tegelijk humoristisch en zelfrelativerend. Het is doortrokken van een anarchistische geest en van een bacchantische razernij. De wilde roes wordt af en toe onderbroken door verstilde en in zichzelfgekeerde tekeningen. Ondanks veelvormigheid heeft het werk van AMVK toch een sterke beeldende en thematische samenhang. Deze kunstenaar grijpt heel hoog, riskeert alles, en weet te overtuigen.
read online: https://www.nrc.nl/nieuws/2018/02/14/wilde-roes-en-verstilde-momenten-a1592170
Related solo exhibitions: AMVK
1762 views